2-22 — Şınğısxan dombıra äwenin tüsinedi
2-22 — Cengizhan dombıra nağmesini[n ne demek olduğunu] anlar
… Xanğa qaralı xabar jetkizwge olardıñ batılı barmaydı. Kenet alıstan muñdı äwen estiledi. Bul Kerbuğı edi. Jasawıldar qwanadı: olar Kerbuğığa Şıñğısxanğa balasınıñ qazasın estirtwdi buyıradı. Xannıñ aldına barğanda Kerbuğı bir söz aytpaydı. Tek qana dombırası oynay jöneledi. Osılay ol xanğa äkesiniñ de, balasınıñ da qatıgezdigi üşin Joşınıñ qurban bolğanı twralı bayandap beredi. Şınğısxan dombıra äwenin tüsinedi. Dombıra şanağına balqığan qorğasın quywğa jarlıq beredi.
… Kağana matemli haberi vermeye onların cesareti yetmez. Aniden uzaktan kederli bir nağme işitilir. Bu Kerbuğu idi. Yasavullar sevinir: Onlar Kerbuğu’ya Cengizhan’a evladının vefatını (kazasını) duyurmayı buyurur. Hanın karşısına gelince Kerbuğu hiçbir şey demez. Yalnızca dombırası çalmaya başlar. Böylece o, kağana, babasının da, evladının da acımasızlığı için Cuci’nin vefat ettiğini beyan etmiş olur. Cengizhan dombıra nağmesini anlar. Dombıra çanağına (içine, ses deliğine) eritilmiş kurşun dökülmesi için emir (yarlık) verir.
äwen: nağme, ezgi (äweni: nağmesi, äwenin: nağmesini, äweniniñ: nağmesinin)
jetw: yetmek, ulaşmak
jetkizw: yetirmek, ulaştırmak
bir söz aytpaydı: bir söz [dahi] demez, hiçbir şey demez
estw: işitmek, duymak (kulakla duymak) ((eşit-(işit-)>esit->est-))
estirtw: işittirmek, duyurmak
bayan: beyan
bayandap: beyanlayıp, beyan edip, bildirip
twra: doğru, direkt
twralı: hakkında, yönünde, doğrusunda (doğrulu<)
quyw: kuymak, dökmek (kuymak yemeği, kuyumcu, kuyum sözlerini aklınıza getirirseniz bizde de bu fiilin varlığını göreceksiniz. Eskiden bizde de mesela “çay kuymak” denilirdi. Zamanla o-u birbirine girip koymak sözü kuymak fiilinin yerini almış.)
1 – Sağan oqıw kerek, qalağa bar. Oqıw üşin qalağa bar.
Sana okumak gerek (senin okuman gerek), şehre git. Okumak için şehre git.
2 – Mağan demalw kerek, kwrartqa barayın. Demalw üşin qurırtqa barayın.
Bana dinlenmek gerek (benim dinlenmem gerek), tatil beldesine gideyim. Dinlenmek için tatil beldesine gideyim.
3 – Sizge emtïxan tapsırw kerek, sabaqqa barıñız. Emtïxan tapsırw üşin sabaqqa barıñız.
Size sınav almak gerek, derse gidiniz. Sınav almak için derse gidiniz.
4 – Oğan jumıs istew kerek, fïrmağa ketti. Jumıs istew üşin fïrmaga ketti.
Onun çalışması lazım (ona iş yapmak gerek), iş yerine (firmaya, şirkete) gitti. İş yapmak için şirkete gitti.
5 – Sağan üylenw kerek, awılğa qayt. Üylenw üşin awılğa qayt.
Senin evlenmek lazım (sana evlenmek gerek), köye dön. Evlenmek için köye dön.
6 – Sizge jumıstı bitirw kerek, onımen aynalısw kerek. Jumıstı bitirw üşin onımen aynalasw kerek.
Sizin işi bitirmeniz gerek (size işi bitirmek gerek), onunla uğraşmak gerek. İşi bitirmek için onunla uğraşmak gerek.
7 – Balalarğa tärbïe berw kerek, oğan köp şıdam kerek. Balalarğa tärbïe berw üşin köp şıdam kerek.
Çocuklara terbiye vermek gerek, ona çok sabır gerek. Balalara terbiye vermek için çok sabır lazım.
8 – Mağan üy satw alw kerek, oğan aqşa köp kerek. Mağan üy satw alw üşin köp aqşa kerek.
Benim ev satın almam lazım, ona para çok gerek. Bana ev satın almak için çok fazla para gerek.
9 – Sağan arıqtaw kerek, tattını köp jeme. Arıqtaw üşin tattını köp jeme.
Senin zayıflaman (arıklaman) gerek, tatlıyı çok yeme. Zayıflamak için tatlıyı çok yeme.
10 – Bizge dostarmen kezdesw kerek, qaytayıq. Dostarmen kesdesw üşin qaytayıq.
Bizim dostlarımızla buluşmamız gerek, dönelim. Dostlarımızla buluşmak için dönelim.
11 – Jakqa bul müzeydi körw kerek, barsın. Jak bul müzeydi körw üşin barsın.
Jaques’ın bu müzeyi görmesi lazım, gitsin. Jacques bu müziye görmek için gitsin.
1 – Opera teatrınıñ aldında Saramen kezdestik.
Tiyatronun önünde Sara ile karşılaştık.
2 – Meniñ qasımda Jak boldı.
Benim yanımda Jaques vardı.
3 – Biz teatrdıñ işine kirdik.
Biz tiyatronun içine girdik.
4 – Kanal qalanıñ sırtında.
Kanal şehrin dışında.
5 – Jazdıñ ortasında awılğa baramız.
Yazın ortasında köye gidiyoruz.
6 – Bizdiñ üydiñ qasında swvenïr dükeni bar.
Bizim evin yanında hediyelik eşya dükkanı var.
7 – Stoldıñ üstinde köp kitaptar bar.
Masanın üstünde çok fazla kitap var.
8 – Qazaqstan qonaq üyi almatınıñ ortasında tur.
“Kazakistan oteli” Almatı’nın ortasındadır.
9 – Men onı körgenim joq, ol meniñ artımda turdı.
Benim onu gördüğüm yok, o benim ardımda durdu.
10 -Özenniñ boyın jağalap jürip otırdıq.
Nehrin boyunu boylayıp yürüyüp oturduk.
Yorumlar