2-6 — Jak mümkin Şımkentke barar
2-6 — Jacques belki Çimkent’e gider.
— Sara, sen keşke ne isteysiñ?
— Bilmeymin äli, mümkin kïnoğa bararmın, mümkin üyde qalarmın.
— Üyge kel, şeşem bügin dükennen qazı-qarta alıptı, et asadı.
— Qazı-qartanı öte jaqsı köremin. Ärïne kelemin. Tağı kim keledi?
— Jak, Murat, Mağazdı şaqırmaqpın, jäne inim Asan kelip kalar. Asandı bilesiñ be?
— Onı bir ret körgenmin. Ol tarïxşı emes pe?
— Ïä, durıs, tarïxşı. Jazda ol Şımkentte jumıs isteydi. Almatıda tört kün bolmaq. Jak mümkin Şımkentke barar. Men de barmaqpın, waqıt bolsa.
— Jaraydı, kelip qalarmın. Qurmanğazı orkestriniñ küy tabağın äkeleyin be?
— Jaqsı, äkel. Jak öte rïza boladı, keşke bärimiz otırıp tıñdaymız.
— Jaraydı, köriskenşe!
— Köriskenşe!
— Sara, sen akşama (geç-e) ne yapacaksın?
— Bilmiyorum hâlâ, belki sinemaya giderim, belki evde kalırım.
— [Bizim] eve gel, annem bugün dükkandan ‘kazı karta’ almış, et yaptı.
— Kazı kartayı çok severim. Elbette gelirim. Daha [başka] kim geliyor?
— Jacques, Murat, Mağaz’ı çağıracağım, ve (“yine”) küçük kardeşim Asan gelir. Asan’ı biliyor musun?
— Onu bir defa görmüştüm. O tarihçi değil mi?
— Evet, doğru, tarihçi. Yazın (yazda) o Çimkent’te çalışıyor (yumuş işliyor). Almatı’da dört gün kalacak (olacak). Jacques belki Çimkent’e gider (varır). Benim de gitmeye niyetim var, vakit olsa.
— Tamam, gelip kalırım. Kurmangazi orkestrasının plağını getireyim (alıp geleyim) mi?
— Peki, alıp gel. Jacques çok memnun olur, akşama hepimiz (“varımız”) oturup dinleriz.
— Tamam, görüşürüz!
— Görüşürüz (görüşünce-ye)!
Kazıkarta at etinden yapılan Kazakların geleneksel yemeklerinden biridir.
keş: akşam (geç ile kökteş)
GENİŞ/GELECEK ZAMAN: -ar-er. Bu ek bizdeki geniş zaman eki ile tamamen aynıdır, ancak geniş zamandan çok gelecek zamana meyillidir. Bir de Kazak Türkçesinde bu ek ya -er olur ya da -ar. -ır-ir biçimleri yoktur. kelip qalarmın (gelip kalırım), keler (gelir/gelecek), keler ay (gelecek ay), kelermin (gelirim/geleceğim), kelersiñ (gelirsin/geleceksin).
GELECEK ZAMAN: Bizdeki mastar eki (-mak-mek) Kazak Türkçesinde gelecek zamanı bildirir. Tabii ünlü ve ünsüz uyumuna göre -paq-baq-maq-pek-bek-mek şekillerine girebilir. Ayrıca bu kip biraz da niyet bildirmektedir. kelmekpin = geleceğim (gelmeye niyetim var), bermekpin (vereceğim), bolmaq (olacak), jatpaqsıñ (yatacaksın)
GENİŞ/GELECEK ZAMANA ÖRNEKLER:
1 – Ol bügin kelipti. Ol bügin keler.
O bugün gelmiş. O bugün gelecek.
2 – Siz medewde boldıñız. Siz medewde bolarsız.
Siz Medev’de idiniz. Siz Medev’de olacaksınız.
3 – Sizder qımızdı iştiñizder. Sizder qımızdı işersizder.
Sizler kımızı içtiniz[ler]. Sizler kımızı içeceksiniz.
4 – Biz qazıqartanı jedik. Biz qazıqartanı jermiz.
Biz kazıkartayı yedik. Biz kazıkartayı yeriz/yiyeceğiz.
5 – Men muğalimmin. Men muğalim bolarmın.
Ben öğretmenim. Ben öğretmen olacağım.
6 – Olar bardı. Olar barar.
Onlar vardı. Onlar varır/varacak.
7 – Sen bul maqalanı oqığansıñ. Sen bul maqalanı oqırsıñ.
Sen bu makaleyi okumuşsun. Sen bu makaleyi okursun/okuyacaksın.
QAYDAN – NEREDEN:
1 – Sen kelesiñ. Sen wnïversïtetten kelesiñ.
Sen gelirsin. Sen üniversiteden gelirsin
2 – Ol kelgen. Ol awıldan kelgen.
O gelmiş. O köyden (ağıldan) gelmiş)
3 – Sen surağansıñ. Sen ağañdan surağansıñ.
Sen sormuşsun. Sen ağabeyine (ağabeyinden) sormuşsun
4 – Siz alğansız. Siz kitapxanadan alğansız.
Siz almışsınız. Siz kütüphaneden almışsınız.
5 – Olar oqığan. Olar maqaladan oqığan.
Onlar okumuş. Onlar makaleden okumuş.
6 – Biz bildik. Biz Marattan bildik.
Biz bildik/öğrendik. Biz Marat’tan öğrendik.
İLE BAĞLAYICISI:
Üyge baramın. – Üyge balalarmen baramın.
1 – Metro. Üyge metromen baramın.
Metro. Eve metro ile giderim.
2 – Ol. Üyge onımen baramın. (o)
3 – Äke. Üyge Äkemen baramın. (baba)
4 – Siz. Üyge sizben baramın. (siz)
5 – Samolyot. Üyge samolyotpen baramın. (uçak)
6 – Jol. Üyge jolben baramın. (yol)
7 – Sender. Üyge sendermen baramın. (siz-senler)
8 – Jak. Üyge Jakpen baramın. (jacques)
9 – Olar. Üyge olarmen baramın. (onlar)
10 – Maşïna. Üyge maşïnamen baramın. (araba)
Yorumlar