Türk atları kadar insana alışmış hiç bir hayvan yoktur. Bunlar sahiplerini ve kendilerine bakan seyisleri derhal tanırlar. Atları terbiye ettikleri zaman onlara gayet iyi ve mülayim muamele ederler. Köylülerin küçükken taylara ne kadar itina ettiklerini gördüm. Onları pek nazlı tutuyorlar, evlerinin içine alıyorlar, adeta sofralarına kabul ediyorlar, sevip okşuyorlardı. Tayları adeta çocukları gibi sevdikleri söylenebilir. Hepsinin boyunlarında bir nevi gerdan lık vardır. Hayvanlara bakanlarda onlara gayet iyi muamele ederler. Onları muttasıl okşayarak muhabbetlerini kazanırlar. Son derece muztar kalmadıkça hiddetlerini çıkarmak için değnekle hayvana vurmazlar. Bunun neticesi olarak, beygirler insanlara karşı gayet muhabbetli oluyorlar. Onun için tepen, ısıran, huysuz inatçı bir ata hiç tesadüf edemezsiniz böyleleri son derece de nadirdir. Bizim takip ettiğimiz usuller ile bunlar arasında ne büyük bir fark vardır! Bizim seyislerimiz beygirlerine muttasıl bağırmazlarsa, böğürlerine vurmazlarsa hiçbir şey yapamıyacaklarını zannederler. Bu yolda muamelenin neticesi olarak ne zaman seyisler ahıra girecek olsalar hayvan korkudan titrer, onlardan nefret eder. Türkler emir verdikleri zaman hayvanlarını diz çökecek ve sahiplerini kolayca üzerlerine bindirecek surette terbiye etmeyi pek seviyorlar. Atlar öyle terbiye görüyorlar ki, bir bastonu, yahut kilimi yerden başlarının üstüne alarak üzerlerindeki süvariye veriyorlar. Böyle marifetleri öğrenmiş atların burun deliklerine bir temayüz nişanesi olarak gümüş halkalar takılıyor, gayet iyi terbiye gördüklerine bu bir şahadet teşkil ediyor. Sahipleri yere düştükleri zaman hiç kımıldamadan rahatça duran atlar gördüm. Bazı beygirler seyisin etrafında biraz uzaktan dolaşıyorlardı. Bazı beygirler vardı ki sahipleri yukarı katta benimle beraber yemek yerken kulaklarını dikip intizar vaziyetinde kalıyor.
Yorumlar