Çanakkale Cephesine çeşitli vilayetlerden iaşe gönderilmesi

Çanakkale zaferinin her yıldönümünde konuşulan 15 yaşındaki askerler, 57. alayın daha kara muharebelerinin başlamasına bir ay kala 18 Mart’ta tamamının şehit olması ve yarım ekmek- hoşaf mevzuları yine gündemdeydi.

Beyoğlu’nun Çoktan Beri Görmediği Bir Manzara – Bugünün Yetimleri, Yarının Kahramanları Dün Beyoğlu’nu Yeni Baştan Feth Ettiler – Tevhid-i Efkâr gazetesi,16 Nisan 1923

Bu şanlı zaferde 15’liler olarak anılanların 1315 doğumlu olduğu, yaşlarının da 17-18’e tekabül ettiği, tamamı şehit olduğu iddia edilen 57. alayın da daha sonra Galiçya ve Sina cephelerinde de görev aldığını belirterek iaşe meselesine bir belge örneği ile değinmek istiyorum.

Mehmed Talat Paşa

4 Ağustos 1915 tarihli, Dahiliye Nazırı Talat Bey imzalı, müsta’cel notu düşülen yani acil davranılmasının belirtildiği bu belge İstanbul ve Çanakkale kıtalarında görevli askerlerin iaşelerinin pek mühim bir duruma geldiğini beyan ederek tüm kıtaların 34 milyon kilo ekmeklik zahireye, 46 milyon kilo yeme ve 3 milyon kilo da katıklık kuru sebze ve patatese ihtiyaçları olduğunu belirtiyor. Bu ihtiyaçtan 11 milyon ekmeklik ve 22 milyon kilo yemlik zahirenin bu metnin muhatabı Konya, Ankara, Hüdavendigar (Bursa), Aydın, Adana vilayetlerinden ve İzmit, Eskişehir, Kütahya, Karahisar (Afyon), Karesi (Balıkesir), Niğde ve İçel mutasarrıflıklarından tedarik edilmesi gerektiğini söylemiş.

Henüz üç gün önce şehadetinin yüz ikinci yılını andığımız Talat Paşa “tüm memurların bugün her şeyden önce askerlerin iaşesini sağlamakla mükellef” olduklarını hatırlatarak kendi mıntıkalarında belirlenen miktarda zahire toplamak için gerekirse özel senetle ürünlere el koymalarını o da olmuyorsa satın almalarını, meblağ ne kadar tutarsa kendilerinden talep edebileceklerini valilere ve mutasarrıflara tebliğ ediyor.

İstanbul için muhafız konumunda bulunan Çanakkale cephesine o zor şartlarda çeşitli vilayetlerden iaşe getirmeyi başaran dönemin idarecilerine, cephede vatan için canını vermekten imtina etmeyen Bedrin Arslanlarına şükran, minnet ve rahmetle.

Kaynak:

4 Ağustos 1915 tarihli Dahiliye Nazırı Talat Bey’in imzalı şifre evrakı. Bakınız: Başkanlık Osmanlı Arşivi (BOA), DH. ŞFR. 54/A / 261 Tarih R. 22 Temmuz 1331 / M. 4 Ağustos 1915