Gerçek adı Ebulfez Kadir Güloğlu Aliyev’dir. Nahçıvan’ın Keleki köyünde 24 Haziran 1938 tarihinde doğmuştur. 1957-1962 yılları arasında Azerbaycan Devlet Üniversitesi Arapça bölümünden mezun olmuş ve daha sonra Mısır’a gidip tercümanlık yapmıştır. Elçibey, 1970’li yıllarda, eski SSCB topraklarına dâhil olan Azerbaycan’ın bağımsızlığı için mücadele etmeye başlamış, 1975’da Sovyetler Birliğin’e karşı propaganda yaptığı gerekçesiyle tutuklanarak 1978’de şartlı olarak serbest bırakılmıştır. Ebülfez Elçibey, mahkûmiyetinden sonra göreve başladığı El Yazmaları Enstitüsü’nde de halkını azadlık (özgürlük) uğruna örgütleme çalışmalarını aralıksız devam ettirmiştir. 1988 yılında başlayan Ermeni saldırı ve provokasyonlarına karşı ilk direniş hareketini Kasım 1988’de meydan mitingleri düzenleyerek yapmıştır.
Kendisini bağımsızlık yolunda ben Atatürk’ün askeriyim diye tabir edip Azerbaycan’ın bağımsızlığı yolunda Atatürk’ten, Ghandi’den ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin kurucusu Mehmet Emin Resulzade’den etkilenmiştir. Siyasi birtakım faaliyetlerinden dolayı 1975’te KGB tarafından hapse atılmış, hapisten çıktıktan sonra ise Milli İlimler Akademisinde çalışmaya başlamıştır. Elçibey, 1988-1989 yıllarında Azerbaycan halkına bağımsızlık mücadelesi yolunda öncülük ederek halkından büyük destek görmüştür. 1989 yılında bağımsızlık sloganıyla “Turan yolu birleşik Azerbaycan’dan geçer” diyerek Azerbaycan Halk Cephesi’ni kurmuş ve başkanı seçilmiştir. Elçibey önderliğindeki Azerbaycan Halk Cephesi (AHC), Azerbaycan Türklerinin bağımsızlık taleplerini açıkça dile getirmiştir. Üç renkli ay-yıldızlı bayrak parlamento binasına asılmış ve aralıksız sürdürülen çalışmalar sonucu Azerbaycan Cumhuriyeti 18 Ekim 1991’de bağımsızlığını ilan etmiştir. Elçibey, 1991 yılında SSCB’nin dağılması ile 18 Ekim 1991 tarihinde bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan’ın 7 Haziran 1992 de 2. Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir. Yaşamı boyunca bağımsız bir Azerbaycan için mücadele eden Elçibey 22 Ağustos 2000 tarihinde tedavi için geldiği Ankara’da vefat etmiştir. Hayatı boyunca, Türk dünyasının birleşmesi ve kardeşliği için çırpınan Elçibey, bu yönde “Bütün Azerbaycan Yolunda” isimli bir kitap çıkarmıştır. 62 yaşında ölen Ebulfez Elçibey, iki çocuk babasıydı.
Kaynak:
Serdar Yılmaz, Elçibey Döneminde Azerbaycan-Türkiye ilişkileri: Kaçan Fırsatlar ve Hayal Kırıklıkları, s. 2-3
Yorumlar