1906; Kozan, Adana – 23 Aralık 1930; Menemen, İzmir
1902 yılında Kandiye’den (Girit) önce İzmir’e, burada beş ay kaldıktan sonra Adana’ya ve 7 ay sonra Kozan’a yerleşen rençber Hüseyin Karavana ve Zeynep Hanım’ın çocukları Fatma, Demire ve Ali’nin ardından 15 Kasım 1906’da dünyaya geldi.
Aile 1912’de buradan tekrar İzmir’e, daha sonra akrabaların bulunduğu Aydın’a göç etti. Burada ilk eğitimini alan Kubilay, 1919’da Yunan işgalinin ayak sesleriyle birlikte ailesiyle Antalya’ya göç etmiş ve kısa bir süre sonra babası hayatını kaybetmiştir.
Antalya’da Darülmuallimin’in üçüncü sınıfındayken okulunun kapanması üzerine ailesiyle birlikte İzmir’e taşınmış ve burada eğitimini sürdürmüştür. 1926 Bursa Öğretmen Okulu’nu bitirdi.
Tarih derslerine duyduğu ilgi ve Kubilay Han’a beslediği hayranlığı nedeniyle arkadaşları ona Kubilay lakabını uygun görmüştür. Böylece adı Mustafa Fehmi Kubilay olacaktır.
Mustafa Fehmi Kubilay, Menemen’de yedek subaylığını yaparken çıkan gerici ayaklanmayı önlemek isteyince isyancılar tarafından başı kesilerek 23 Aralık 1930’da öldürüldü. Olayda Kubilay Bey ile birlikte iki bekçi de şehit edildi.
23 Ocak günü Menemen’de meydana gelen irtica olayında başrolü oynayan Derviş Mehmet meczup ve esrarkeş değil, Çerkes Ethem’in kanlı çetelerinden biri idi. Çerkes Ethem ile birlikte ülkeden kaçmış, fakat yüzelliliklerden olmadığı için tekrar ülkeye rahatça girebilmişti.
Menemen ya da Kubilay Olayı olarak tarihe geçen gerici ayaklanmada öldürülen Kubilay’ın anısına Menemen’de bir anıt yapıldı ve Bursa Öğretmen Okulu’na da büstü konuldu.
Arşiv Belgelerine göre Menemen Olayı
Belge 1: Yedek Subay Mustafa Kubilay’ın ölümüne ilişkin keşif raporu
Belge 2: İbrahim Hoca’nın İfadelerinden
Belge 3: İbrahim Hoca, “ifadesini itimat etmek için Polis kısmı idari reisi Nail Bey’e okutturdaktan sonra imzalamıştır.
Belge 4: Eylemcilere yardım eden Yunus oğlu Kamil’in ifadesi
Belge 5: Menemen Telgraf Memuru Nail Bey’in Olaya İlişkin Tanık İfadesi
Belge 6: Eylemcilerin bağlı oldukları tarikat mensupları – 2. sayfa
Belge 7: Şeyh Esat’ın İbrahim Hoca’yla ilişkisini ifade ettiği mektupları
Yorumlar