Mehmet Rifat Efendi, 15 Cemâziyelevvel 1277’de (29 Kasım 1860) Ankara’da doğmuştur. Babası Börekçizadelerden Ali Kazım Efendi’dir. Mehmet Rifat Efendi, ilk ve orta öğrenimini Ankara’da tamamladıktan sonra yüksek öğrenim için İstanbul’a gitmiştir. Burada Bayezıt Medresesi müderrislerinden Atıf Efendi’nin tedrisine (ders halkasına) devam edip ulum-u âliye ve a’liyye (dini yüksek ilimleri ve alet ilimleri) tahsil ederek icazetname (diploma) almaya hak kazanmıştır.
İlk memuriyetine Ankara-Fazliye Medresesi’nde öğretim üyesi olarak başlayan Mehmet Rifat Efendi, 10 Ekim 1898’de Ankara İstinaf Mahkemesi azalığına getirildi. 25 Kasım 1908 tarihinde de Ankara Müftüsü oldu. Ayrıca 1911 yılında bir müddet Sivrihisar Kaymakamlığı görevini de vekaleten yürüttü. Bu arada memuriyetinin yanı sıra, eğitim-öğretimle olan ilgisini devam ettirdi. Bu cümleden olarak, 1918’de Musile-i Süleymaniye (Süleymaniye Medresesinde büyük müderrislere verilen bir ünvan) payesi ile Bursa Müderrisliği kendisine tekrar tevcih edilmiştir. 1920’de “İzmir Paye-i Mücerridi” ve yine aynı yılda “Mahreç Payesi”ne lâyık görülmüştür. Mehmet Rifat Efendi, göstermiş olduğu bu başarılarının bir mükâfatı olarak, 25 C.Evvel 1336/1920’de de her türlü devlet hizmetlerinde güzel işler görenlere iftihar ve imtiyazı mucip olmak üzere çıkarılan “Dördüncü Rütbeden Osmani Nişanı” ile ödüllendirilmiştir.
Mehmet Rifat Efendi, 23 Nisan 1920’de toplanan B.M.M.’ne Menteşe (Muğla) mebusu olarak girdi. Ancak Müftülük görevini tercih ederek, Milletvekilliğinden istifa etti. Bu arada 23 Aralık 1922-30 Mart 1924 tarihleri arasında Şer’iye Vekaleti Heyet-i İftâ azalığında bulundu. 4 Nisan 1924’te de yeni kurulan Diyanet Reisliği’nin ilk Başkanı oldu. Soyadı Kanunuyla Börekçi soyadını alan Mehmet Rifat Efendi, vefatına kadar (5 Mart 1941) bu görevde kaldı.
Kaynakça:
Bu bilgiler, Diyanet İşleri Başkanlığı arşivinde bulunan dosyasındaki belgelerden özetlenmiştir. Ayrıca bkz., Kendi el yazısıyla yazdığı özgeçmişi:
Kaynak: “Merhum Diyanet İşleri Başkanı Rıfat Börekçi’nin muhtasar hal tercümesi”, Salt Araştırma
Kaynak:
Prof. Dr. Ali Sarıkoyuncu, Milli Mücadelede Din Adamları, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 6. Baskı, Ankara, 2012, Cilt I, s. 133,134,235
Büyük Müderris Seyyid Molla Ali Kösewi.
Osmanlı zamanında Muş Şehrinin Bulanık ilçesine bağlı Seçme Köyü Saliha Mezrasına gelen Büyük Müderris Seyyid (şerif) Molla Ali Kösewi Hz bu köyde Höcrei Tedrrissat isimli bir Medrese kurmuştur. Abdulkadir Geylani Hazretlerinin Torunlarından olan Büyük Müderris Seyyid Molla Ali Kösewi bu Medresede çok Alim yetiştirmiştir. O zamanlar bu bölgede çok yaygın olan Hırsızlık, Gasp, Soygun ve Kan davalarını önlemiştir. Yine bu bölgede yaşayan yuzbinlerce (100 000) Gayri Müslimlerin ve Ezdilerin Müslüman olmalarına vesile olmuştur. Nakşibendi ve Kadiri Tarikatinin Şeyhlerinden olan Büyük Müderris Seyyid Molla Ali Kösewi Tahsilini Diyarbakır, Elazığ, Bingöl ve Erzurum çevrelerindeki Medreselerde yapmıştır. Tahsilinin son üç veya Dört yıllını Bağdat Nizamiye Medresesinde okumuş Eğitimini tamamlamıştır. Büyük Müderris Seyyid Molla Ali Kösewi Salihi Tekkesinin Şeyhi olan Şeyh Said Salihi Efendi nin Babasıdır. Büyük Müderris Seyyid Molla Ali Kösewi nin Kabri palu ilçesindedir.