Qiriq tötinçi (44-) Ders – Tetilge Çiqiş
Nurgül bilen Sidiq tetil hekkide parañlişidu.
1 — Nurgül, siler tetil qildiñlarmu?
2 — He’e, tetil qilduq.
3 — Tetilde muşu yerde turamsiz?
4 — Éniq emes. Men Qeşqerge bérişim mumkin.
5 — Şundaqmu?
6 — He’e Qeşqerde bir tuğqinimiz bar. Tünügün uniñdin télégramma keldi. U hazir ağrip qaptu (1) . Şuña u doxturxanida yétişi kérek iken. Uniñ bizdin başqa tuğqini yoq. Şuña men yaki akam ikkimizniñ biri Qeşqerge bérip uniñğa qarişimiz kérek.
7 — Uniñğa télégramma evettiñlarmu?
8 — Téxi evetmiduq. Biraq bügün çoqum evetimiz.
9 — Poçtixaniğa qaçan barisiz?
10 — Özüm barmasliqim mumkin. Belkim akam baridu. Çünki men her küni çüştin kéyin ders añlavatimen.
11 — Davalaş heqqini kim töleydu (2) ? Özi tölişi kérekmu?
12 — Özi töliyelmesliki mumkin. Çünki uniñ turmuşi naçar. Şuña davalaş heqqini biz tölişimiz mumkin.
13 — U kişi qançe yaşlarda bar?
14 — Yetmişlerğe kirdi. Şuniñ üçün u özige qariyalmasliqi mumkin. Biz uniñ halidin xever élişimiz lazim.
Kırk dördüncü (44.) Ders – Tatile Gidiş
Nurgül ile Sıdık tatil hakkında sohbet ediyor.
1 Nurgül, sizler tatil yaptınız (yaptınlar) mı? — 2 Evet, tatil yaptık. — 3 Tatilde burada mı kalacaksınız? — 4 Kesin değil, ben Kaşgar’a gidebilirim. — 5 Öyle mi? — 6 Evet, Kaşgar’da bir akrabamız var. Dün ondan telgraf geldi. O şu anda hastalanmış (ağrıyıp kalmış). Bu yüzden onun hastahanede yatması gerekiyormuş. Onun bizden başka akrabası yok. Bu yüzden ben ya da abim, ikimizden birinin Kaşgar’a gidip ona bakması gerek. — 7 Ona telgraf çektiniz (yolladınız) mı? — 8 Daha çekmedik. Ama bugün kesinllikle yollayacağız. — 9 Postahaneye ne zaman gideceksiniz? — 10 Kendim gidemeyebilirim (gitmezliğim mümkün). Belki abim gider. Çünkü ben her gün öğleden sonra derse gidiyorum (ders dinliyorum). — 11 Tedâvi (devâlayış) masrafını (hakkını) kim ödüyor? — 12 Kendisi ödeyemeyebilir. Çünkü onun durumu (hayatı) kötü. Bu yüzden tedavi masrafını biz ödeyebiliriz. — 13 O kaç yaşlarında? — 14 Yetmişlere girdi. Bunun için onun kendine bakamaması mümkün. Bizim onun halinden haber almamız lâzım.
NOTLAR. — (1) qaptu sözü qéliptu sözünün bozulmuş halidir. qéliptu sözünün yapısını ileride öğreneceğiz, şimdilik duyulan geçmiş zaman hali olduğunu bilseniz yeterli. — (2) Bizim Türkçemizde ödemek fiilinin anlamı genişlemiştir. Aslında tölemek, para ile ücretini ödemek iken, ödemek ise bir görevi yerine getirmektir.