Yigirme sekkizinçi (28-) Ders – Tekrar
Sohbet derslerinin yarısı bitti. Bundan sonra daha çok gerçek yaşamdan örnekler, gerçek edebiyat örnekleri ile Uygurca öğrenmeye devam edeceğiz.
Dinleme: Bu dersin dinlemesi gerçek bir Uygurca kitaptan parça. Yani tamamen edebi bir dile sahip. Şimdilik bildiğiniz kelimelerle konuyu anlamaya çalışın, bilmediğiniz yerlerde anlamak için ses tonlarından yardım alın. İleriki derslerde bu kitaptan bir kısmı çalışacağız. Şimdilik anlayabildiğiniz sizi mutlu etsin, anlayamadığınız ise sizi meraklandırsın.
Son yedi derste öğrendiğimiz bazı sözler:
tes: zor
bekmu: çok mu, çok fazla (-mu pekiştirme olarak kullanılıyor)
yuymaq: yıkamak (Anadolu ağızlarında yumak)
köp: çok
köpinçe: çoğunluk, çoğu zaman
köpçilik: çoğunluk
ték**ist**: metin
xapa: kızgın
çaqirmaq: çağırmak
g**é**p: söz, laf
yetmek: ulaşmak
yetküzmek: ulaştırmak
tirişmaq: çalışmak, gayret etmek
tirişçan: çalışkan, gayretli
ene: ana (ünlem), Allah (ünlem)
taze: temiz
taziliq: temizlik
meşq: pratik, antreman, alıştırma
meşq işlimek/qilmaq: pratik yapmak, alıştırma yapmak
qiziq: ilginç (kızık)
iken: imiş
boldi: yok, gerek yok, oldu, tamam
ata: baba
ana: anne
yaq: hayır
turmaq: durmak, kalkmak, yaşamak
zavut: fabrika
dada: baba
déhqan: çiftçi
ini: küçük erkek kardeş
aka: ağabey (ağa)
siñil: küçük kız kardeş
orunduq: sandalye
tala: 1- dışarı, 2 – bozkır, dala
hazir: şu anda, şimdi
izdimek: aramak (izlemek)
somka: çanta
ekelmek: getirmek (alıp gelmek > egelmek)
aparmaq götürmek (alıp varmak > aparmaq)
Sizin muhtemelen farketmiş olduğunuzu düşünerekten bunu söylemeyi biraz geciktirdik: Uygurcada kaynaştırma olarak n harfi yoktur. Yani “onun kitabında” derken, araya n harfi koyulmaz, şöyle: diyilir: “uniñ kitabida”. Eski metinleri tekrar dinlerken buna dikkat edersiniz. içide (içinde), yénida (onun yanında), yéniñda (senin yanında)
Şimdiki zaman fiil çekimleri için 22. dersteki tabloya geri dönünüz.
-(A)yli eki de aklımızdan çıkmasın: kéleyli (gelelim), izdeyli (arayalım), barayli (barayli)