ŞAH CİHAN’IN SECERESİ
Şah Cihan, atası ve hanedanın kurucusu Babür Şah tarafından Timur’un, anne tarafından ise Cuci Han kanalı ile Cengiz Han’ın torunudur. Yıllarca mirasçılarından olduğu Timur İmparatorluğu’nu yeniden kurmaya çalışmış, Maveraünnehir’e defalarca seferler düzenlemiştir. Büyük atası Timur’un hayallerinin kenti Semerkant’ı üç kez geri almış, ancak kaybetmiştir. Hindistan’a sefer düzenlemiş, selefleri tarafından ise Hindistan’ın çoğu ele geçirilmiştir.
TAC MAHAL’İN MİMARİ ÖZELLİKLERİ
Kubbe üzerinde altınlı bir alem vardır. Türbenin beyaz mermerden 4 minaresi vardır. Anıtın dört yanına Hattat Serdar Efendi tarafından Yasin suresinin tamamı yazılmıştır. İnşaatta çok sayıda ustanın da yanı sıra, günde 20 bin işçinin çalışmasıyla türbe 1643’te, çevresindeki avlu ve yapılar 1649’da bitirildi. Tac Mahal, 20 yılda 1652’de bütünüyle tamamlandı. Agra ilinin dışında Yamuna Irmağı’nın kıyısında, 305×580 metre ölçülerinde dikdörtgen avluda yer alan Tac Mahal, dört cephesinin ortalarında 33 metre yüksekliğindeki taç kapılarıyla 75 metre yüksekliğindeki anıt kubbeyi çevreliyor. İç mekanı örten 30 metre yüksekliğindeki alt kubbeyle üst kubbe arasında türbe mekanı kadar ölü hacim var. Mümtaz Mahal ve Şah Cihan’ın sandukaları üst katta, kubbenin altındadır. Sandukaların bulunduğu yerdeki kubbede insan ağzından çıkan her ses 7 kez yankılanacak şekilde bir akustiğe sahiptir. Şah’ın ve eşinin asıl lahitleri ise, en alt katta bulunmaktadır. Tac Mahal’in yüz binlerce akik, sedef ve firuze gömülü olan duvarlarında ayrıca 42 zümrüt, 142 yakut, 625 pırlanta ve 50 adet çok iri inci vardır.
MÜMTAZ MAHAL KİMDİR?
Mümtaz Mahal (1593 – 1631); adının anlamı “sarayın sevgili süsü”. Ercümend Banu Begüm, Hint-Türk Moğol Babür İmparatorluğu’nun 6. hükümdarı Şah Cihan’ın 3. ve en gözde eşi. Adına yapılan Tac Mahal anıt mezarı, tarihin en önemli mimari eserlerinden sayılmaktadır. Bir isyanı bastırmak için ordularıyla Burhanpur’a giden Şah Cihan’a, dokuz aylık hamile olmasına rağmen her zamanki gibi eşlik eden Mümtaz Mahal, Burhanpur’da Şahzadi Gauhara Begüm adlı 14. çocuğunu doğururken 38 yaşında öldü. Tac Mahal bitip nakledilene kadar, bedeni 23 yıl boyunca Burhanpur’da kaldı, ardından Tac Mahal anıt mezarına gömüldü.
Kaynak:
Ahmet Kadir Aktacir, T.C. Gazi Üniversitesi Tarih bölümü, Hindistan Türk devletleri dersi makale ödevi – 2014, Babür imparatoru Şah Cihan ve eşi Mümtaz Mahal, s. 2,4