Karaborsacılık, vurgunculuk ve stokçuluk icrasında kimi Osmanlı esnafı önde gelirdi. Muhtekir adı verilen bu vurgunculukta özellikle Yeniçeriler çoğu hal ve ticari merkezleri tekellerinde topladıktan sonra ocağın da verdiği güçle önde olabiliyorlardı. Yine de bazen ahalinin pahalı fiyattan mala ulaşmaması için bu muhtekirler yeniçeriler de olsa cezalandırılıyorlardı. Bu ceza bu belgede olduğu gibi çoğunlukla kalebent edilmekti.
Buyruldu Muhtekir Yeniçeri – Talha Hızal Arşivi
24 Eylül 1767 tarihli bu buyruldu metnine göre Bahçekapı ve diğer kapılarda iskelelere gelen kayıklardaki odunları Kara Reis adında biri namına getirme parası ile alan muhtekirler bu odunları bir yere stoklayarak ihtiyaç halinde yüksek fiyattan piyasaya sürüyorlarmış. Bu muhtekirlerin yakalanması durumunda odun fiyatının otuz paraya belki daha da düşük fiyata düşeceği düşünüldüğünden açık veya gizli vurgunculuk yapan esnafın yakalanması emredilmiş. Bu emre binaen çeşitli yeniçeri bölüklerine mensup 18 esnaf yakalanarak Ağa Kapısında (yeniçeri oldukları için) hapsedildiği ve ibret-i alem olmaları için kalebent cezasına çarptırılması talep edilmiş.
Bu maruzata verilen buyrulduda bu 18 esnafın gerekli cezayı alarak ibret-i alem olmaları için 9’unun Seddülbahir diğer 9’unun da Kilitbahir kalelerine sürümesi ve bu sürgün işinin ocak subayları aracılığı ile yapılması kararı alınmış.
Metni okuduğum video için bkz:
