0

Ellik ikkinçi (52-) Ders – Déhqançiliq ve Sayahet

Tursun Se’ideniñ universitéttiki savaqdaşliridin biri.

1 — Tursun, nege bérip keldiñ?

2 — Bazarğa bérip keldim.

3 — Bazarda néme iş qildiñ?

4 — Men bir çapan élip, Adilniñ bir kitabini qayturup bergeç, tamaq yep qaytip keldim.

5 — Polu yédiñmu?

6 — Yémidim, şoyla yédim.

7 — Akañ qandaqraq? Yataqqa kélemdu?

8 — Yaxşi. U çüştin kéyin kélidiğu deymen.

9 — U etigende bazarğa néme iş bilen ketti?

10 — U bir kalisini sétip, uniñ puliğa ikki qoy sétivélip, aşqan pulğa ayağ éliş üçün ketti.

11 — Akañ hazir déhqançiliq bilen bek aldiraşmu?

12 — Yaq, hazir keç küz vaqti. U ançe aldiraş emes. Adette déhqanlar üçinçi aydin oninçi ayğiçe bek aldiraş bolidu. Hakimcan akam her yili yettinçi aylarda buğdaylirini orup, xaman tépip, sorup, çeşlep, tağarğa qaçilap, sañğa qaçilivalidu. Hem u künlerde ériqlarni yasap, seylerni suğirip, pemidor ve lazilarni aptapqa yéyip qurutup, ettigendin keçkiçe bek aldiraş bolidu.

13 — Hakimcan aka hazir néme iş qilivatidu?

14 — Akam hazir qişliq seylerni oriğa sélip, yerni ağdurup, küzlük buğday térip, otunni keslep, qişniñ teyyarliğini qilivatidu.

15 — Hey, u bek aldiraş iken! Bügün bizni yoqlap kélişke vaqti yoqqu deymen.

Elli ikinci (52.) Ders – Çifçilik ve Seyahat

Dursun Seyide’nin üniversitedeki sınıf arkadaşlarından biri

1 Dursun, nereye gidip geldin? — 2 Pazara gidip gledim. — 3 Pazarda ne yaptın? — 4 Ben bir ceket alıp, Adil’in bir kitabını teslim edip (ederek), yemek yiyip geri döndüm. — 5 Polu (pilav) yedin mi? — 6 Yemedim, şoyla (“ıslak pilav”) yedim. — 7 Abin nasıl? Yatakhaneye gelecek mi? — 8 İyi. O öğleden sonra gelir herhâlde. — 9 O sabah (sabahta) pazara niye (ne iş ile) gitti? — 10 O bir ineğini satıp, onun parasına iki koyun satın alıp, artan (aşan) paraya ayakkabı almak için gitti. — 11 Abin şu aralar çiftçilik ile çok mu meşgul? — 12 Yok, şu anda geç sonbahar vakti. O çok meşgul değil. Genellikle çiftçiler Mart’tan Ekim’e kadar çok meşgul olur. Hakimcan abim her yıl Temmuz aylarında buğdayları biçip, harman dövüp (tepip), sorup(?), çeşlep(?), çuvala (dağara) koyup, ambara yığar. Ayrıca o günlerde suyolu kazıp, sebzeleri sulayıp, domates ve biberleri güneşte (güneş ışığına) yayıp kurutup, sabahtan akşama çok meşgul olur. — 13 Hekimcan abi şimdi ne yapıyor? — 14 Abim şu anda kışlık sebzeleri ekip (çukura salıp), toprağı sürüp (yeri tersyüz edip), güzlük (sonbahar için) buğdap toplayıp (derip), odun kesip, kışın hazırlığını yapıyor. —15 Hey, o pek meşgulmüş! Bugün bizi ziyaret etmeye vakti yok

16 — Kim bilidu? U kélişke vede bermidi.

17 Eger u kélip qalsa, men yataqta bar. Çüştin kéyin hiç yerge barmaymen.

18 — Çüştin kéyin dersiñ yoqmu?

19 — Yoq, bu mevsumdin tartip fakultét mudiri dersimizni etigeñe orunlaşturdi.

20 — Çüştin kéyin pa’aliyet barmu?

21 — Bu heptide yoq. Kéler heptidin başlap, bir siyasiy öginişke qatnişişimiz kérek. Belkim u vaqitta bir’az aldiraş bolimiz.

22 — Çarşenbidin başqa künlerde çüştin kéyin öginisilerğu.

23 Bezi künliri biz tapşuruq işlep, aldin ders teyyarlap, xam sözlerni pişşiq yadlap, aldin tenterbiye meydaniğa bérip, valibol yaki putbol oynaymiz.

24 — Yekşenbe künliriçu?

25 — Yekşenbilerde men bir’az keç ornumdin turimen. Etigenlik çay içip bolğandin kéyin tamaşa qilişqa çiqimen. Adette bağçilarğa bérip aylinimen, yaki kino körimen.

herhâlde. — 16 Kim bilir? O gelip gelmeyeceğini söylemedi (gelmeye vaat vermedi). — 17 Eğer o gelirse (gelip kalırsa), ben yatakhane olacağım. Öğleden sonra hiçbir yere gitmeyeceğim. — 18 Öğleden sonra dersin yok mu? — 19 Yok, bu mevsimden itibaren fakülte müdürü dersimizi sabaha koydu (yerleştirdi). — 20 Öğleden sonra etkinlik (faaliyet) var mı? — 21 Bu haftada yok. Gelecek (gelir) haftadan itibaren (başlayarak/başlayıp), bir siyasi okumaya (öğrenmeye) katılmamız gerek. Belkim o zaman biraz meşgul oluruz. — 22 Çarşambadan başka günlerde öğleden sonra çalışıyorsunuz [mu]? — 23 Bazı günlerde (günleri) biz ödev yapıp, ilk ders hazırlayıp, yeni sözleri iyicene ezberleyip, ondan sonra spor sahasına gidip, valeybol ya da futbol oynarız. — 24 Peki ya pazar günleri? — 25 Pazar günlerinde ben biraz geç kalkarım. Sabah çay içtikten (içmiş olduktan) sonra eğlenceye çıkarım. Genellikle bağa parka gidip dolanırım, ya da film izlerim.

Türkçe Tarih

Uygurca 51. Ders

Önceki yazı

Uygurca 53. Ders

Sonraki yazı

Bu yazılar da ilginizi çekebilir

Yorumlar

Bir yorum yaz

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Daha fazla yazı Türk Dili - Türkçe