Üçinçi (3-) Ders – Yaxşi Yaman
Adil ve Rena yéñi oquğuçilar
1 — Bu qandaq kitab?
2 — Bu xenzuçe kitab.
3 — Bu yéñi kitab qandaq?
4 — Bu kitab ançe yaxşi emes.
5 — Avu qandaq luğet?
6 — U Inglizçe – Uyğurçe luğet.
7 — Xenzuçe – Uyğurçe luğet qandaq?
8 — U luğet bek (1) yaxşi.
9 — Bu mu’ellim qandaq?
10 — Bu mu’ellim bek yaxşi.
11 — Avu savaqdaşçu (2)?
12 — U savaqdaş xéli yaxşi.
Üçüncü (3.) Ders – İyi ve Kötü
Adil ve Rena yeni öğrenciler (okuyucular)
1 Bu ne kitabı (nasıl kitap)? — 2 Bu Çince kitap. — 3 Bu yeni kitap nasıl? — 4 Bu kitap o kadar (onca) iyi (“yakşı“) değil. — 5 Şu ne sözlüğü (nasıl lugat)? — 6 O İngilizce – Uygurca sözlük. — 7 Çince-Uygurca sözlük nasıl? — 8 O sözlük çok (pek) iyi. — 9 Bu hoca (muallim) nasıl? — 10 Bu hoca çok (pek) iyi. —— 11 Ya şu sınıf arkadaşı (şu sınıftaş-ya)? — 12 O arkadaş çok (hayli) iyi.
NOTLAR. — (1) Bek sözü bizdeki pek’e denktir. Ancak Uygurcada nitelik ve nicelik belirten sözler arasında kesin bir ayrılık vardır. Mesela biz “çok elma” ve “çok güzel” şeklinde çok sözünü hem nitelik hem de nicelik belirtmek için kullanabiliyoruz. Uygurcada ise ciq, köp gibi sözler nicelik belirtirken, bek, nahayiti, xéli gibi sözler nitelik belirtmek için kullanılmaktadır. — (2) Uygurcada savaqdaş sözü aynı dersi okuyan kişilerin birbiri için kullandığı bir sözdür. Sadece öğrenciler arasında değil, öğretmenler de öğrencilerine bazen savaqtaş diyebilmektedir. Savaq sözü Osmanlıcada sebak şeklinde bulunup ders anlamına gelen bir söz olduğuna göre savaqtaş (“sebaktaş”) da aynı derste okuyan kişiler için kullanılan bir söz olur.
Yorumlar