On ikkinçi (12-) Ders
Con Uyğur tili öginidiğan oquğuçi bolup, Uyğur edebiyat oqutquçisi Mahire bilen uçrişidu.
1 — Siz nede işleysiz?
2 — Men bu mektepte işleymen. Sizmu bu yerde işlemsiz (1) ?
3 — Yaq, men işlimeymen. Men bu yerde uyğur tili öginimen.
4 — Şundaqmu? Siz inglizçe ders ötemsiz (2) ? Siz mu’ellim emesmu?
5 — Men inglizçe ders ötmeymen. Ingliz tili bir az qiyin. Sizmu ders béremsiz?
6 — He’e, men edebiyat fakultétide ders bérimen.
On ikinci (12.) Ders
John, Uygurca öğrenen bir öğrenci olarak Uygur edebiyatı öğretmeni Mahire ile karşılaşır.
1 Siz nerede çalışıyorsunuz (işliyorsunuz)? — 2 Ben bu okulda (mektepte) çalışıyorum. Siz de mi bu yerde çalışıyorsunuz (Siz de bu yerde işliyor musunuz)? — 3 Hayır, ben çalışmıyorum. Ben bu yerde Uygurca öğreniyorum. — 4 Öyle mi? Siz İngilizce ders vermiyor (“geçmiyor“) musunuz? Siz öğretmen değil misiniz? — 5 Ben İngilizce dersi vermiyorum. İngilizce biraz zor. Siz de ders veriyor musunuz? — 6 Evet, ben edebiyat fakültesinde ders veriyorum.
NOTLAR. — (1) Birinci derste soru eki olan -mu’nun, Uygurcada bizdeki kadar esnek kullanılamadığından bahsetmiştik. “Sizmu bu yerde işlemsiz” cümlesini birebir aktarırsak “Siz de bu yerde çalışır mısınız” olur, ancak ifade edilmek istenen “Siz de mi bu yerde çalışıyorsunuz”dur. — (2) Altıncı derste ötmek sözünün geçmek anlamına geldiğini görmüştük. Burada ötmek sözünü alışılmadık bir kalıp içinde görüyoruz. Bizde kullanılanla aynı mantıkta olan ders bérmek (ders vermek) ifadesinin yanı sıra Uygurcada ders ötmek ifadesi de kullanılmaktadır.
Yorumlar